In het Luttike Ende (gekscherend ook wel het Ulkeneind genoemd) stonden in de middeleeuwen langs de rand van de Es enkele zeer oude boerenerven. Het waren een tiental boerderijen, alle gelegen in de directe omgeving van de tegenwoordige Nijhuisweg en Brinkweg. Het merendeel is inmiddels waarschijnlijk een duizend jaar oud. Na de middeleeuwen vestigden zich in een wijdere kring langs de Es, dus eigenlijk op de tweede rang, een groot aantal nieuwe boeren, waardoor het totale aantal meer dan verdubbelde. Vanaf de negentiende eeuw vond de uitbreiding van het aantal boerderijen in het Luttike Ende vooral plaats op de verder van de Es af gelegen veldgronden. Uit het schattingsregister van 1475, het oudste volledige document over de Twentse boerenerven, blijkt dat er tegen het eind van de middeleeuwen in het Luttike Ende de volgende boerderijen stonden: Klein Wennink (in 1905 gesloopt), Hungerink, Hilbertink (Hilbert, in 1873 gesloopt), Nijehus (Nijhuis), Vruggink, Leferink, Wolberink (in 1866 gesloopt/verplaatst), Mensink (in 1839 gesloopt), Loesink (Leunkboer), Leeftink, Löppink.
Slechts de doorgaande wegen Rijssen-Borculo en Markelo-Diepenheim hadden een vast tracé. Ook de wegen in de richting van de weide- en hooilanden volgden een vaste route. Binnen de buurtschap zelf liepen de weggetjes (stegen) over de ongecultiveerde gronden tussen de verschillende “kampen” die bij elke boerderij waren gelegen. Pas toen omstreeks 1857 de markegronden werden verdeeld, ontstonden de meeste wegen die we nu nog kennen. Het tegenwoordige beeld werd echter definitief gevormd tijdens de eerste ruilverkaveling omstreeks 1953, toen diverse wegen werden verlegd en vele werden verhard met klinkers of asfalt heggen verdwenen en prikkeldraad had al lang zijn entree gemaakt.
Onze buurt heeft een rijke historie, oude boerderijen sieren al eeuwen het Landschap. Dit landschap wordt afgewisseld door slingerende weggetjes tussen hoge eschranden en lagergelegen weilanden met als verbindend element het Napoleonslaantje, een holleweg, wat fungeert als kerkepad, wandelpad. Om een beeld te geven van deze oude weggetjes en steegjes kunt op de site Topotijdreis dit wegen/steegjes patroon terug vinden.
Het Ulkeneind nu, met zijn eeuwenoude boerderijen gaat met de tijd mee, bewoners verhuizen, maken plek voor nieuwe bewoners, uit het dorp keren kinderen terug naar het ouderlijkhuis. de boerderij of woning maakt plaats voor nieuwe bewoners. Daardoor zijn meerdere huizen van eigenaar veranderd en veranderen nog steeds van eigenaar mensen komen uit Alphen aan de Rijn, Purmerend, Hengelo, Heukelom, Goor en Diepenheim.
Om de buurt te verbinden, door middel van groen en door zijn bewoners, heb ik een plan opgezet onder het motto: Verbind Groen Stokkum. Op enkele erven in het Ulkeneind zijn schuren gesloopt m.b.t. bedrijfswijzigingen. In het kader van rood voor rood moest een erfplan worden opgesteld, dit gaf mij de aanleidingen om e.e.a. buurtbreed te maken en te inventariseren wat de eventuele wensen van de verschillende buurtbewoners waren en de mogelijkheden onderzocht m.b.t de openbare wegen en de waterhuishouding. Vanwege de hoge esranden zoekt water de kortste weg naar de lager gelegen gebieden. Wat meerdere keren tot wateroverlast zorgde en erven blank kwamen te staan.
Verbindend groen.
De verbindende factor bestaat uit 2 componenten nml. het groen en bewoners.
Prikkeldraad, “takkedroad” word gebruikt om weilanden te omheinen. Voorheen werden weilanden en boerenerven afgeschermd door heggen, om vee te keren. Door in het “Ulkeneind “heggen te plaatsen van boerderij naar boerderij ontstaat een natuurlijke verbinding. Door deze heggen gezamenlijk te onderhouden ontstaat een verbindende factor tussen buren onderling het ons wel bekende “burenplicht” iets waar de noaberschap bekend om staat.
Alle erven, 14 in aantal, zijn individueel bekeken en de buurtbewoners hebben aangegeven waar zij hun erf mee willen verfraaien. Dat resulteerde in de aanplant van extra heggen, meidoorn, veldesdoorn en gemengde hagen. Hoogstam fruitbomen en sollitaire bomen. Met de gemeente Hof van Twente is bekeken daar waar de mogelijkheid bestaat kunnen heggen op gemeentegrond worden geplaatst.
Wat betreft de wateroverlast is gesproken met de gemeente Hof van Twente en het Waterschap Vechtstromen. Sloten worden geschoond en duikers vrijgemaakt, tevens is een kikkerpoel gepland die ook dienst zal doen als retentievijver.
Toen ik dit plan presenteerde bij de gemeente Hof van Twente was men meteen positief en werd gevraagd om in dit plan het beschermd dorpsgezicht te betrekken.
Tevens was de vraag om Stokkum Dynamiek te benaderen, op deze manier is het totaalplan ontstaan.
En zullen 4 onderdelen een groene verbinding verzorgen, een versterking van het culturele landschap, de ecologie en de biodiversiteit, belangrijke aandachtsoorten zijn de kamsalamander, vleermuis, ringmus en de patrijs, wat leidt tot de verbinding tussen de Stokkumse gemeenschap, school, ouders, toerisme en Noaberschap.
Deze ingrediënten op en slimme en logische manier met elkaar verbinden werkt versterkend.
Het gehele plan is opgedeeld in fases. De eerste fase is Verbindend Groen Stokkum het Ulkeneind.
Op 27 en 28 oktober en 10 en 11 november zijn de plantdagen gepland.
Diederik Roeterdink
totaaloverzicht-hoeveelheidplanten